Het kerkelijk leven in onze tijd is ver verwijderd geraakt van dat van de Kerk van alle tijden en plaatsen. Dat zien we in diverse opzichten, onder meer door het duidelijke verband tussen belijdenis en Heilig Avondmaal. Ook door de manier en de leeftijd waarop dit plaatsvond. Luister naar mijn jongste podcast over Willem Teellinck.
In 1620, 400 jaar geleden gaf Willem Teellinck, destijds predikant in Middelburg een viertal predikatiën uit, opgedragen aan Adriaan van Manmaker, jonkheer en lid van de Staten van Zeeland.
De eerste preek is “aangaande de schuldige plicht der christenen omtrent het Heilig Avondmaal, Over de woorden van Christus, Luc 22:19: Doet dit tot Mijne gedachtenis”. Voor Teellinck is het ondenkbaar dat een christenmens niet zou deelnemen. Hij confronteert zijn hoorders met het eenvoudige bevel van de Heere Jezus en waarschuwt vervolgens tegen vier uitvluchten die mensen in de 17de eeuw uitgedacht hadden. Uitvlucht 1-3, blz. 28-33. 1) Je kunt ook zonder avondmaal gered worden; 2) Ik acht het te oog en vrees het te misbruiken; 3) Ik heb vijanden; 4) Als het totaal vrije keuze was zoals luisteren naar de preek, deed ik het. Maar ik ben niet bereid om belijdenis te doen en mijn geloof te laten toetsen door de kerkeraad.
Vragen voor bespreking of om zelf over na te denken:
1-Hebt u in uw leven ook “last” gehad van de uitvluchten die Teellinck noemt?
2-Kunt u voorbeelden uit de Bijbel noemen van mensen die wegblijven van het Heilig Avondmaal?
3-Lees 1 Kor. 11:26 en Handelingen 2:42-46. Calvijn was voorstander van een wekelijkse Avondmaalsviering. In het 17de eeuwse Middelburg werd het Heilig Avondmaal meer dan dubbel zoveel keer per jaar gehouden dan tegenwoordig vaak het geval is. Waarom was dat?
4-In de tijd van Teellinck werden kinderen vanaf tien geacht om met onderscheiding deel te kunnen nemen aan het Lichaam en Bloed des Heeren. Daarom werden de namen van kinderen die tien jaar geleden gedoopt waren (en daarmee ingelijfd in het Lichaam Christus waren) afgelezen om zich te melden voor toelating tot het Avondmaal. Geven wij in onze tijd niet ten onrechte de indruk dat het Avondmaal iets is voor als je oud bent en iets bijzonders ervaren hebt?
5-“Doet dit.”Teellinck zegt dat we te maken hebben met een gebod des Heeren waarover wij niet mogen theoretiseren, maar waaraan we moeten gehoorzamen. Wat vindt u van de uitvlucht dat je ook in de hemel kunt komen zonder ooit het Heilig Avondmaal gebruikt te hebben?
6-“Tot mijn gedachtenis.” In het Heilig Avondmaal gedenken we niet onszelf, maar zoeken we onze zaligheid buiten onszelf in Christus. Wat worden we in het Heilig Avondmaal geroepen te gedenken?
7-Teellinck zegt dat “het heilig avondmaal ons niet alleen een last oplegt, maar ons ook sterkt en helpt, om dien te dragen, naardien het ingesteld is, niet voor de volmaakten, maar voor de gebrekkigen, Luc 14:21”. Wat zou hij daarmee bedoelen en ervaart u dat ook?